Ook schadevergoeding voor defensiemedewerkers met strottenhoofdkanker door chroom-6

De onderzoeksresultaten van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) naar CARC op POMS-locaties, zijn vanochtend, 6 april 2020, openbaar gemaakt via de website van het Informatiepunt Chroom-6. Uit het onderzoek blijkt dat (oud-)medewerkers die met CARC werkten op de POMS-locaties, gezondheidsrisico’s hebben gelopen.

In een nieuwsbrief laat het RIVM weten dat uit het onderzoek blijkt dat HDI uit CARC in verband gebracht kan worden met verschillende ziekten. Het RIVM heeft bepaald in hoeverre oud-medewerkers op de POMS-locaties zijn blootgesteld aan HDI, zodat nu het risico voor elk van de functies op de POMS-locaties beoordeeld kan worden.
Het RIVM geeft aan dat defensiepersoneel op de POMS-locaties blootgesteld kan zijn aan HDI bij werkzaamheden met CARC (zoals verf spuiten en mengen of het schoonmaken van de verfspuit), of bij werkzaamheden aan materiaal dat was behandeld met CARC (bijvoorbeeld door stralen, schuren en lassen). Van alle functies zijn de spuiters het hoogst blootgesteld, laat het RIVM weten.
HDI kan via inademing astma, rhinitis en conjunctivitus veroorzaken, als ook de longaandoening hypersensitivity pneumonitis. Via direct contact van HDI met de huid kan het leiden tot contacteczeem. Er zijn geen aanwijzingen dat HDI kankerverwekkend is.

HDI hoogste prioriteit

De afgelopen jaren deed het RIVM, in opdracht van Defensie, onderzoek naar de blootstelling van oud-medewerkers van de POMS-locaties aan de stof HDI, dat in CARC aanwezig is. HDI, waarvan al eerder bekend werd dat het allergie-veroorzakende eigenschappen heeft, kwam in relatief hoge gehalten voor in alle typen CARC die op de POMS-locaties waren gebruikt in de periode 1987-2006. Om die reden kreeg de stof HDI de hoogste prioriteit in het onderzoek naar de gezondheidsrisico’s van CARC.

Het RIVM maakt nu bekend dat de ziekteverschijnselen tot één jaar na blootstelling konden optreden en werknemers nu dus niet meer ziek kunnen worden door eerdere blootstelling aan HDI op de POMS-locaties. Letselschadespecialist Yme Drost, die chroom-6- en CARC-slachtoffers bijstaat, is verbaasd: “Als HDI alleen schadelijke effecten heeft binnen een jaar na blootstelling, waarom hebben we dan zo lang moeten wachten op de resultaten van dit onderzoek?”

Er is onvoldoende informatie beschikbaar van andere stoffen uit CARC, zegt het RIVM. Om die reden is onderzoek naar blootstelling niet mogelijk en kan ook geen uitspraak worden gedaan of het mogelijk is dat werknemers op de POMS-locaties ziek kunnen zijn geworden door andere stoffen uit CARC. Het RIVM laat weten dat met dit onderzoek naar HDI uit CARC, het onderzoek naar het gebruik van CARC op de POMS-locaties daarom is afgerond.

Strottenhoofdkanker door chroom-6

Naast de resultaten van het CARC-onderzoek, maakt het RIVM in dezelfde nieuwsbrief bekend dat het opnieuw heeft gekeken naar ziekten die veroorzaakt kunnen worden door chroom-6. Hieruit blijkt dat strottenhoofdkanker toegevoegd moet worden aan de lijst van ziekten die veroorzaakt kunnen worden door blootstelling aan chroom-6. Voor strottenhoofdkanker is een risicobeoordeling gedaan voor de blootstelling op de POMS-locaties. ‘Het blijkt dat oud-medewerkers inderdaad zodanig aan chroom-6 zijn blootgesteld, dat zij deze ziekte gekregen kunnen hebben, of eventueel nog kunnen krijgen.’, staat in de nieuwsbrief.

Ziekten die al bekend waren, zijn longkanker, maagkanker, neus- en neusbijholtekanker, luchtwegallergieën (waaronder astma en rhinitis), chronische longziekten (zoals COPD), zweren in de neus die het neustussenschot aantastten en contacteczeem. Een aanwijzing voor het verband tussen blootstelling aan chroom-6 en afbrokkelende tanden is niet gevonden.
Letselschadespecialist Yme Drost vindt deze uitkomst opmerkelijk: “Neuskanker en darmkanker, en nu ook strottenhoofdkanker, staan op deze lijst. Maar wat ertussen zit niet, zoals slokdarmkanker. Dat wordt niet erkend en dat is teleurstellend.”

Persoonlijk Gezondheidskundig Consult

Betrokkenen, zoals (oud-)medewerkers, kunnen gebruik maken van een Persoonlijk Gezondheidskundig Consult als aanvullende voorziening voor nazorg. Defensie neemt de kosten van dit consult voor haar rekening. Oud-POMS-medewerkers die hiervoor in aanmerking komen, kunnen een aanvraag indienen bij het Informatiepunt Chroom-6. Als het consult leidt tot een doorverwijzing voor nader medisch onderzoek, dan vergoedt Defensie het verplichte eigen risico van de zorgverzekering. Het consult vindt plaats bij de Polikliniek Mens en Arbeid van het Universitair Medisch Centrum Amsterdam.

Yme Drost heeft zijn bedenkingen hierover. “Je krijgt dus alleen maar een vergoeding als je gebruik maakt van het Persoonlijk Gezondheidskundig Consult, dat aangeboden wordt door Defensie. Als je zelf – op verwijzing van de huisarts – naar een medisch specialist gaat om te laten onderzoeken of je een chroom-6-gerelateerde aandoening hebt, krijg je dus geen vergoeding van het eigen risico meer,” stelt hij. “Feitelijk leidt dat tot een uitkleding van de vergoeding van het eigen risico en moet je dus naar Amsterdam.”

Geen epidemiologisch onderzoek

Het RIVM heeft gekeken of het mogelijk is om een epidemiologisch onderzoek te doen. Hiermee zou vastgesteld kunnen worden of bepaalde ziekten of gezondheidsklachten vaker voorkomen bij mensen die zijn blootgesteld aan chroom-6, dan bij mensen die hier niet mee werkten. De conclusie van het RIVM is dat dit niet haalbaar is omdat Defensie niet over voldoende gegevens voor dit onderzoek beschikt. Drost vindt dit vreemd: “Het kan toch niet zo zijn dat een groot deel van het (oude) personeelsbestand van Defensie weg is?”

Coronavirus

Het bekendmaken van de onderzoeksresultaten werd eerder uitgesteld vanwege de ontwikkelingen rondom het coronavirus. Toch heeft Defensie besloten om nu de resultaten openbaar te maken. ‘Alles afgewogen vindt Defensie het vooral belangrijk betrokkenen toch zo spoedig en volledig mogelijk te informeren en duidelijkheid te geven’, staat er op de website van het informatiepunt.
De informatiebijeenkomsten voor oud-POMS-medewerkers worden vanwege het coronavirus nog niet georganiseerd. Zodra dit weer mogelijk is, worden nieuwe data voor bijeenkomsten gepland.

Wat is CARC?

CARC staat voor Chemical Agent Resistant Coating; een toplaag over de grondverf. CARC is de naam van het product en niet van een stof. In CARC zitten meerdere stoffen, zoals kleurstoffen, oplosmiddelen en bindmiddelen. In CARC heet het bindmiddel polymeer hexamethyleen diiscocyanaat (HDI).
Op de POMS-locaties van Defensie (waar militair materieel werd opgeslagen en onderhouden) is vaak gewerkt met chroom-6 in combinatie met CARC. Door CARC te gebruiken, kunnen chemische strijdmiddelen makkelijker van materieel verwijderd worden, zonder dat de verf wordt aangetast. Als CARC is aangebracht op een grondlaag van chroom-6-houdende verf, kan bij het verwijderen van de coating (door middel van bijvoorbeeld schuren of slijpen), de chroomhoudende verflaag vrijkomen, met gezondheidsrisico’s tot gevolg.

Kamerbrief

Vandaag stuurde Staatssecretaris Barbara Visser de Tweede Kamer een brief met beleidsreactie op de RIVM-onderzoeken Chroom-6 en CARC Defensie. De Eerste Kamer heeft eenzelfde brief gekregen. De bijlage bij deze brief bevatte de Aanbiedingsbrief met conclusie en adviezen van de Paritaire Commissie Defensie van het onderzoek in de tweede fase van de problematiek rondom Chroom-6 bij Defensie. Zowel de Kamerbrief als de bijlage zijn gepubliceerd op de website van de Rijksoverheid.

Meer informatie over chroom-6 en CARC leest u in ons dossier met hierin alle berichten over het onderwerp.