Ex-medewerkers Defensie ontevreden over RIVM-onderzoek

Ex-medewerkers van Defensie zijn ontevreden over het RIVM-onderzoek naar chroom-6 en de daaruit voortvloeiende schaderegeling. Ze willen daarover een deskundigenverhoor afdwingen bij het Gerechtshof. Dat meldde de Volkskrant vorige week in een reportage over de chroom-6 affaire.

‘Het ministerie van Defensie moet gewoon de courage in zijn donder hebben om ons fatsoenlijk schadeloos te stellen’, zegt Henk Coort (60) uit het Limburgse dorp Schinveld voor zaal L in het Paleis van Justitie in Den Bosch. ‘Ze hebben ons willens en wetens blootgesteld aan chroom-6 en andere rotzooi. Zoveel mensen zijn ziek geworden of gestorven. Ik heb 31 jaar met liefde gewerkt bij Defensie, maar je krijgt stank voor dank.’
Hub Dormans uit Jabeek (Zuid-Limburg, 60) vindt het ‘schandalig’ hoe de chroom-6-slachtoffers worden afgescheept met een fooi. ‘Als dit bij een gewoon bedrijf was gebeurd, hadden ze de directie vastgezet in een cel’, zegt hij in de gang van het gerechtsgebouw.

De oud-werknemers van de zogenoemde POMS-sites in Brunssum en Eygelshoven, waar decennialang NAVO-legermaterieel werd onderhouden, zijn woedend over de collectieve schaderegeling die het ministerie vorig jaar heeft opengesteld. Ze vinden de financiële compensatie (maximaal 40 duizend euro) veel te laag. Bovendien vallen veel ziektes en aandoeningen buiten de boot. Ze noemen ook de rapportage van het RIVM, die de basis vormt voor de schaderegeling, onvolledig en onjuist.
Dus stonden ze woensdagmiddag strijdbaar voor het gerechtshof in Den Bosch, waar hun advocaat Rob Bedaux namens de Stichting Gedupeerden Gevaarlijke Stoffen NL POMS een verzoek indient om deskundigen te kunnen horen over het RIVM-onderzoek. Want dat onderzoek – 1.300 pagina’s dik in zeven rapporten – kan ook wat hem betreft direct de prullenbak in.

Leemtes en onjuistheden

Het vertoont leemtes en onjuistheden over de manier van werken in de Navo-werkplaatsen, aldus Bedaux. Volgens hem gaat het RIVM er ten onrechte van uit dat chroom-6 hoofdzakelijk werd ingeademd en het gritstralen (waardoor de kankerverwekkende stof vrij kwam) in afgesloten cabines plaatsvond. ‘Het gritstof dwarrelde door alle ruimtes’, aldus Bedaux. ‘Het werd met speeksel, koffie, thee of lunch ingeslikt. Het gritstof zat ook op de boterham bij de kaas.’
Volgens de advocaat gaat het RIVM uit van verkeerde veronderstellingen. Daardoor is ook de indeling van functies, mate van blootstelling en aandoeningen als gevolg van chroom-6 onjuist. ‘Het RIVM is absoluut niet onafhankelijk en objectief geweest’, zegt hij in reactie op de landsadvocaten, die betogen dat alles is gebaseerd op ‘grootschalig en onafhankelijk onderzoek van het RIVM’.

Het ministerie betreurt wat er is gebeurd, staatssecretaris Barbara Visser heeft haar excuses aangeboden en ‘Defensie zal niet weglopen voor zijn verantwoordelijkheden’, aldus één van de advocaten. ‘Maar de realiteit is dat sommige ziekten wetenschappelijk niet zijn te relateren aan chroom-6.’
De landsadvocaten menen dat het verzoek voor het horen van deskundigen, die overigens ook lid waren van de klankbordengroepen van het RIVM-onderzoek, moet worden afgewezen. Ze stellen de gedupeerden voor zich met hun vragen en twijfels direct tot het RIVM te richten. Dat lijkt de rechters van het Hof ook wel een mooie en snelle manier om onduidelijkheden weg te nemen. Maar advocaat Bedaux voelt daar weinig voor: ‘Dan keurt de slager zijn eigen vlees.’

Juridisch achterhoedegevecht

Het lijkt een juridisch achterhoedegevecht dat de slachtoffers voeren. Begin vorig jaar wees de burgerlijke rechter hun eisen al af: omdat het vooral ambtenaren zijn die op de Navo-depots werkten, werden de eisen niet-ontvankelijk verklaard en doorverwezen naar de bestuursrechter. Bedaux ging tegen die afwijzing door de civiele rechter in beroep – hierover doet een andere kamer van het Bossche gerechtshof in mei een uitspraak.
Het verzoek voor het horen van deskundigen is weer een ander traject. ‘Spoedeisend, want veel mensen zijn doodziek’, aldus Bedaux. In totaal hebben ruim 2.000 mensen op de vijf POMS-locaties in Zuid- en Oost-Nederland gewerkt. Defensie heeft tot eind oktober 923 duizend euro schadevergoeding uitgekeerd aan 136 slachtoffers – de gemiddelde uitkering per persoon bedraagt 7.960 euro. Enkele jaren geleden werd in het kader van een coulanceregeling al ruim 2,5 miljoen euro betaald aan ruim 350 mensen.

De voorzitter van het Hof zal over zes weken beslissen of het verzoek tot het horen van deskundigen wordt toe- of afgewezen. Uit de kritische vragen van de rechters aan advocaat Bedaux lijkt de kans groot dat de slachtoffers opnieuw bot vangen. ‘Ik vond de rechter wel een beetje partijdig voor Defensie’, concludeert gedupeerde Ton Lammers (57) na afloop.

BRON: de Volkskrant en Zembla (en ook De Limburger besteedde aandacht aan deze zaak).