Aangifte tegen overheid inzake vuurwerkramp

31-10-2019

Klokkenluider en onderzoeker Paul van Buitenen wil het onderzoek naar de Enschedese vuurwerkramp nieuw leven inblazen. Afgelopen maandag 28 oktober reisde hij af naar Enschede om aangifte te doen tegen de overheid: zowel de landelijke als de lokale autoriteiten. Daarbij doet hij onder meer aangifte tegen zeven ministers van diverse ministeries. Die aangifte deed Van Buitenen samen met oud-rechercheur Jan Paalman, toenmalig SE Fireworks-directeur Rudi Bakker en Mathilde van der Molen, weduwe van een van de vier bij de ramp omgekomen brandweermannen. Zij beschuldigen de overheid niet alleen van fouten die zijn gemaakt bij de opslag van het vuurwerk, maar ook van het onder de pet houden van de rol van de overheid bij de vuurwerkramp. Het is een van de grootste rampen in de naoorlogse geschiedenis van ons land: de vuurwerkramp Enschede in mei 2000. De gevolgen van de allesvernietigende explosies van de vuurwerkopslag van SE Fireworks zijn catastrofaal. De trieste balans: 23 doden, onder wie vier brandweermannen, bijna duizend gewonden en de wijk Roombeek wordt grotendeels van de kaart geveegd.

Onderzoek naar vuurwerkramp

Voormalig Europarlementariër Van Buitenen, die eind jaren negentig als klokkenluider een prominente rol speelde bij de val van de Europese Commissie, doet al zo’n vijf jaar onderzoek naar de toedracht rond de vuurwerkramp. Zijn bevindingen heeft hij vastgelegd in een uitvoerig rapport, waarna hij bij het college van procureurs-generaal (de landelijke leiding van het Openbaar Ministerie) en de Onderzoeksraad voor Veiligheid aandrong op nieuw onderzoek. Omdat dat niets uithaalde, gooit hij het nu over een andere boeg. Maandagmiddag deed Van Buitenen op het politiebureau in Enschede aangifte tegen de overheid. Hij vindt dat zowel de landelijke overheid als de autoriteiten in Enschede in de fout zijn gegaan. Onder meer als het gaat om het toezicht op de opslag van vuurwerk. Maar ook zouden er fouten zijn gemaakt bij het blussen van de brandende vuurwerkcontainers. Van Buitenen vindt vooral dat de overheden vervolgens de eigen rol onder het tapijt hebben geveegd, om zo te ontkomen aan torenhoge schadeclaims. Eerder oordeelde de commissie Oosting, die de vuurwerkramp destijds onderzocht, ook al dat de overheid heeft geblunderd. Justitie wilde echter niet overgaan tot strafvervolging vanwege het zogenoemde Pikmeer-arrest, een uitspraak van de Hoge Raad waardoor ambtenaren niet strafrechtelijk vervolgd kunnen worden.

Betrokkenheid vuurwerkramp

De aangifte van Van Buitenen is er dan ook op gericht dit Pikmeer-arrest te omzeilen. “De aangifte telt 41 pagina’s en het is zeker geen gewone aangifte. Er zijn nieuwe en unieke documenten, waarvan ik overtuigd ben dat we daarmee de blokkade kunnen ontwijken die het Pikmeer-arrest opwerpt. Deze aangifte maakt een hele reële kans bij het Openbaar Ministerie: hiermee kan justitie overgaan tot strafvervolging.’ Van Buitenen zegt onder meer aangifte te gaan doen tegen diverse ministeries: onder meer Defensie, Justitie en Binnenlandse Zaken. Maar ook tegen de betrokken ministers. Niet alleen vanwege hun rol als eindverantwoordelijke over wat er op hun ministerie is gebeurd, maar ook vanwege hun directe persoonlijke betrokkenheid in de slepende affaire. “En dit is geen document dat zomaar aan de kant kan worden geschoven. Daarvoor is het té goed onderbouwd.” Van Buitenen hoopt met de aangifte te bereiken dat justitie de zaak nu gaat onderzoeken. Gebeurt dat niet dan begint hij een zogenoemde artikel 12-procedure. Daarin kan het gerechtshof het OM opdracht geven alsnog onderzoek in te stellen. Zo’n procedure kan echter alleen een direct betrokkene beginnen. Van Buitenen is dat niet. Vandaar dat hij in zijn actie optrekt samen met oud-rechercheur Paalman, Fireworks-directeur Bakker en brandweermanweduwe Mathilde van der Molen.

Rapport openbaar

Ook gaat Van Buitenen zijn 1404 pagina’s tellende rapport openbaar maken. Van Buitenen waarschuwde eerder al dat zijn zogenoemde reviewrapport zeer belastende informatie bevat. Juist omdat er ook veel namen in voorkomen, heeft hij het tot op heden niet gepubliceerd. Maandag gaat hij het echter alsnog openbaar maken. Al gaat het om een geanonimiseerde versie. Niettemin verwacht hij dat de inhoud veel stof zal doen opwaaien. “Ik ga het online zetten.” Van Buitenen is vastbesloten het er niet bij te laten zitten. Hij wil blijven strijden tot de onderste steen boven komt. De voormalig Europarlementariër meent dat ‘Enschede’ recht heeft op de waarheid. “Straks is het 13 mei 2020 en dan is het twintig jaar geleden. Tegen die tijd moeten we in ieder geval iets hebben bereikt.” Uit een eerdere peiling door RTV Oost blijkt dat een overgrote meerderheid van de inwoners van Overijssel (ruim 65 procent) vindt dat het boek van de vuurwerkramp nog niet gesloten mag worden zolang het mysterie nog niet is opgelost. BRON: RTV Oost en andere media

 

 

Geen nieuw onderzoek vuurwerkramp

02-05-2019

Toch geen nieuw onderzoek naar vuurwerkramp door OvV

De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OvV) gaat geen vervolgonderzoek doen naar de Enschedese vuurwerkramp. Dat laat de raad weten in een brief aan Tweede Kamervoorzitter Arib. Aldus een bericht van RTV Oost op 2 mei 2019. De Tweede Kamer had aangedrongen op een dergelijk onderzoek naar aanleiding van een 1200 pagina’s tellend rapport van voormalig Europarlementariër Paul van Buitenen. Deze klokkenluider kwam na jarenlang onderzoek tot de conclusie dat het Openbaar Ministerie in het onderzoek naar de vuurwerkramp de rechterlijke macht bewust zou hebben misleid. Reden daarvan zou zijn dat de overheid – en de falende rol bij het toezicht op de vuurwerkopslag – op die manier buiten schot moest worden gehouden. Onder meer met het oog op dreigende torenhoge schadeclaims.

Zeventien jaar geleden

Dat de Raad geen aanvullend onderzoek gaat doen, heeft te maken met het feit dat de ramp inmiddels zeventien jaar geleden is. “Het is voor ons niet meer mogelijk om informatie uit eerste hand te krijgen,” laat een woordvoerster weten. “En onze werkwijze leent zich niet voor historisch onderzoek.” De OvV heeft – onder leiding van scheidend voorzitter Tjibbe Joustra – de afgelopen jaren tal van omvangrijke rampen en ongelukken onderzocht en staat bekend om haar vaak felle kritiek. De Vaste commissie Justitie en Veiligheid nam onlangs een motie aan, waarin het erop aandrong dat de OvV zich over de Enschedese vuurwerkramp zou buigen. Dit onderzoek moest zich dan toespitsen op de snoeiharde conclusies van Van Buitenen.

Misleid

Klokkenluider Paul van Buitenen is onaangenaam getroffen dat de Onderzoeksraad Voor Veiligheid niet naar zijn rapport wil kijken over de vuurwerkramp. “Maar ik geef niet op,” zegt hij. De Bredanaar heeft vier jaar onderzoek gedaan naar de ramp, waarbij op 13 mei 2000 23 mensen omkwamen en zeker 1000 mensen gewond raakten. Hij claimt dat het Openbaar Ministerie de rechterlijke macht willens en wetens heeft misleid. Volgens Van Buitenen met het doel de overheid buiten schot te houden voor de ramp. De schuld moest komen te liggen bij het ontplofte S.E. Fireworks en/of een brandstichter.

Niet zien aankomen

Van Buitenen zegt dat hij ‘de afwijzing van de onderzoeksraad niet heeft zien aankomen’. “Er was een breed gedragen verzoek van de Tweede Kamer om dit op te pikken. Dan ga je ervan uit dat ze zo’n verzoek uiterst serieus nemen. Het geeft me het gevoel: dit stinkt. Hun onderzoek naar mijn rapport zou een stap in de goede richting zijn geweest. Maar ik ben niet verslagen. In tegendeel. Ik ga nu terug naar de Kamer. Daar ligt de bal.”

Consumentenvuurwerk

De OvV wil niet naar zijn rapport kijken, omdat de manier waarop de raad onderzoek doet zich niet leent voor ‘een historisch onderzoek’. “Vaak wordt na een ernstig voorval in de loop der tijd regelgeving aangepast, gaat vluchtige informatie verloren en veranderen betrokken personen van functie,” aldus de raad in een toelichting. Van Buitenen: “Zoiets haal je van stal als je er geen trek in hebt. Mijn rapport leent zich bij uitstek voor de OvV. Dat is onder andere ook een punt van mijn onderzoek. Er is juist helemaal niets veranderd aan de blusvoorschriften om maar wat te noemen. En er ligt nog overal consumentenvuurwerk opgeslagen, terwijl dat in mijn ogen ook gevaarlijk is.” Dat er geen vervolgonderzoek komt door het OvV is voor van Buitenen geen reden om zijn strijd op te geven. BRON: RTV-Oost en Tubantia.nl

 

 

Vervolgonderzoek naar Vuurwerkramp Enschede?

15-04-2019

De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) maakt waarschijnlijk in de loop van deze week bekend of er ook daadwerkelijk een vervolgonderzoek komt naar de Enschedese vuurwerkramp. Een medewerker van de OVV heeft dat desgevraagd laten weten, aldus RTV Oost. De Tweede Kamer had aangedrongen op een dergelijk onderzoek naar aanleiding van het ruim 1.300 pagina’s tellende dossier van oud-Europarlementariër Paul van Buitenen. Deze klokkenluider kwam na jarenlang onderzoek tot de conclusie dat het Openbaar Ministerie in het onderzoek naar de vuurwerkramp de rechterlijke macht bewust zou hebben misleid. Reden: de overheid – en de falende rol bij het toezicht op de vuurwerkopslag – zou op die manier buiten schot moeten worden gehouden, onder meer met het oog op dreigende torenhoge schadeclaims.

Felle kritiek

De OVV – onder leiding van voorzitter Tjibbe Joustra – heeft de afgelopen jaren tal van omvangrijke rampen en ongelukken onderzocht en staat bekend om haar vaak felle kritiek. De Vaste Kamercommissie Justitie en Veiligheid heeft onlangs een motie aangenomen, waarin het erop aandrong dat de OVV zich over de Enschedese vuurwerkramp zou buigen. Volgens een woordvoerster is daarover nu een beslissing genomen. “De brief met dit besluit ligt momenteel bij de voorzitter. Als die zijn akkoord heeft gegeven, wordt de Kamer geïnformeerd. Ik ga er vanuit dat dat nog in de loop van deze week gaat gebeuren.”

Kamermeerderheid

SP-Kamerlid Ronald van Raak verklaarde eerder al tegenover RTV Oost dat hij ervan uitgaat dat het onderzoek er nu ook komt. Vooral omdat er sprake was van een meerderheid van de Tweede Kamer. De Onderzoeksraad is echter een onafhankelijke instantie die dit geheel zelfstandig bepaalt. Of het snelle besluit van de OVV inhoudt dat het onderzoek er inderdaad komt, laat de zegsvrouw in het midden. Overigens gaat de OVV niet het hele onderzoek naar de vuurwerkramp overdoen, maar buigt ze zich louter over het rapport van Paul van Buitenen en diens bevindingen. Kijkend naar eerdere onderzoeken door de OVV kan dat gemiddeld al snel een jaar duren. BRON: RTV Oost

 

 

OVV moet zich buigen over vuurwerkramp

20-02-2019

De Tweede Kamer gaat de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) vragen onderzoek te doen naar de Enschedese vuurwerkramp. Dat bleek deze middag tijdens een debat van de Vaste Kamercommissie Justitie en Veiligheid. Het verzoek voor vervolgonderzoek naar de vuurwerkramp kreeg brede steun: dertien van de negentien Kamerleden stemden voor. De Tweede Kamer gaat de Onderzoeksraad nu vragen zich te buigen over het rapport-Van Buitenen. Die deed jarenlang onderzoek naar de ramp en kwam in een ruim 1.300 tellend pagina rapport tot de conclusie dat zich rond eerder onderzoek misstanden hebben voorgedaan. Eerder onderzoek zou er vooral op gericht zijn de overheid zoveel mogelijk buiten schot te houden. Voormalig Europarlementariër en klokkenluider Paul van Buitenen toont zich hiermee erg blij: “Dit is een belangrijke stap.” “Uiteraard kan de Onderzoeksraad nee zeggen op het verzoek van de Kamer, maar mijn inschatting is dat ze er – gezien de brede steun – haast niet onderuit kan”, aldus Van Buitenen. Een woordvoerster van de Onderzoeksraad liet eerder al tegenover RTV Oost weten dat een dergelijke beslissing geen maanden hoeft te duren. Het onderzoek zelf duurt gemiddeld al snel een jaar. BRON: RTV Oost en dagblad Tubantia

 

 

OvV bekijkt mogelijk vuurwerkramp

22-01-2019

Onderzoeksraad voor Veiligheid buigt zich mogelijk over vuurwerkramp

De Vaste Kamercommissie Justitie & Veiligheid wil dat de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OvV) zich over de Enschedese vuurwerkramp buigt. Daarbij gaat het om het 1.200 pagina’s tellende rapport van ex-Europarlementariër en klokkenluider Paul van Buitenen. Deze nota is dusdanig complex en technisch dat de Kamercommissie wil dat de onafhankelijke onderzoekers van de OvV de bevindingen nader onder de loep nemen. De Kamerleden zullen hier tijdens de commissievergadering van komende donderdag bij het kabinet op aandringen. Bij de vuurwerkramp kwamen 13 mei 2000 in totaal 23 mensen om het leven, vielen bijna 1000 gewonden en werd een complete woonwijk van de kaart geveegd. Ondanks talloze onderzoeken is het tot op de dag van vandaag een mysterie wie verantwoordelijk is voor het allereerste vlammetje. SP-Kamerlid Ronald van Raak zegt het idee te hebben dat er in de Kamer reeds brede steun bestaat voor onderzoek door de OvV. Of er uiteindelijk sprake is van een meerderheid, moet donderdag blijken. “Ik vermoed dat er brede steun bestaat, maar het liefst zou ik natuurlijk zien dat de hele Kamer erachter staat.”

Rechterlijke macht misleid

De Commissie Oosting stelde ook ooit al eens onderzoek in naar de vuurwerkramp. De conclusie daarvan luidde dat de ramp was veroorzaakt doordat er te veel en te zwaar vuurwerk lag opgeslagen. Ex-Europarlementariër Paul van Buitenen meent echter dat het Openbaar Ministerie de rechterlijke macht bewust heeft misleid om zo de aandacht af te leiden van het feit dat de overheid onvoldoende toezicht op de vuurwerkopslag heeft uitgeoefend. Wat de Tweede Kamercommissie betreft hoeft er niet nieuw onderzoek naar de vuurwerkramp te worden gedaan, maar gaat het erom dat de OvV het rapport-Van Buitenen nader beoordeelt. Van Raak benadrukt dat de OvV ook op persoonlijke titel al zo’n onderzoek kan instellen: “Als individueel parlementariër kan ik daar zelfs al op aandringen, maar het is natuurlijk beter als de Kamer erom vraagt.”

Externe experts inschakelen

Volgens Van Raak is het rapport van Van Buitenen dusdanig complex en gespecialiseerd dat er behoefte bestaat dat de onderzoekers van OvV er nog eens naar kijken en desnoods externe experts kunnen inhuren. De OvV wordt regelmatig ingeschakeld bij omvangrijke onderzoeken. Paul van Buitenen hoopt dat er op den duur een parlementaire enquête naar de vuurwerkramp wordt ingesteld, maar is vooralsnog al erg blij wanneer de OvV zijn rapport zou uitpluizen. “Na 4,5 jaar van schrijven aan dit rapport ben ik hier verschrikkelijk blij mee. Vooral omdat de OvV in het verleden goede onderzoeken heeft afgeleverd.” BRON: RTV Oost Lees hier alle berichten over de vuurwerkramp in Enschede.

 

 

Onderzoeksraad moet vuurwerkramprapport bekijken

18-01-2019

De Onderzoeksraad Voor Veiligheid (OVV) moet het klokkenluidersrapport over de vuurwerkramp doorlichten. Dat gaat de vaste Kamercommissie Justitie & Veiligheid volgende week aan het kabinet vragen. Volgens het rapport van Bredanaar Paul van Buitenen is er in het onderzoek naar de ramp in Enschede structureel gemanipuleerd door justitie. Met het doel dat de overheid vrijuit zou gaan en de schuld bij het vuurwerkbedrijf S.E. Fireworks kwam te liggen, of een brandstichter. Het initiatief om de OVV aan het werk te zetten, komt van de SP, SGP en 50Plus. Zij stellen dit 23 januari in de commissie van de Tweede Kamer aan de orde. Maar volgens Ronald van Raak (SP) is er al een ruime meerderheid voor gevonden. De OVV wordt niet gevraagd om de vuurwerkramp op 13 mei 2000 in Enschede zelf te onderzoeken. “Maar in het rapport worden veel misstanden in het toenmalige onderzoek beschreven. We willen weten: heeft Van Buitenen een punt?” Het rapport van bijna 1200 pagina’s is volgens Van Raak op veel punten zo gespecialiseerd en technisch, dat het voor de Kamerleden moeilijk is te beoordelen. “Daarom is er een grote behoefte om onafhankelijke onderzoekers er naar te laten kijken. De OVV kan zich laten bijstaan door andere deskundigen, waar zij zelf de expertise niet voor in huis heeft. Bijvoorbeeld op bestuurlijk of juridisch gebied.”

Indrukwekkend

Van Raak zegt zich niet voor te kunnen stellen dat het kabinet een dergelijk verzoek gaat afwijzen. “En anders kunnen we het als commissie ook zelf vragen aan de Onderzoeksraad. Er heerst namelijk een breed gevoel in de Kamercommissie dat we met dit rapport van Van Buitenen aan de slag moeten. We nemen het zeer serieus.” Van Buitenen heeft begin december achter gesloten deuren een presentatie gegeven van zijn bevindingen, waar vier jaar onderzoek aan vooraf ging. Van Raak noemt die presentatie ‘indrukwekkend’. Paul van Buitenen is positief over deze ontwikkeling. “De Onderzoeksraad Voor Veiligheid is eigenlijk de enige toonaangevende instantie, die niet door de ramp is besmet. De raad zal een verificatie doen. Dat tilt mijn rapport van het niveau van ‘aantijgingen’ vast en zeker naar een onafhankelijk, deskundige opvatting dat er werkelijk poep aan de knikker is.”

Parlementaire enquête

Van Buitenen hoopt dat er uiteindelijk een parlementaire enquête komt naar de ramp, die destijds aan 23 mensen het leven kostte. De ramp is toen onderzocht door justitie en door de Commissie Oosting. Hun oordeel: er lag te veel en te zwaar vuurwerk opgeslagen. Daardoor kon de brand bij het bedrijf zich ontwikkelen tot een ramp. Van Buitenen meent dat de werkelijke reden de slechte regelgeving en controle van de overheid was. Het Openbaar Ministerie heeft vervolgens de rechterlijke macht structureel en bewust misleid, stelt Van Buitenen. Daarbij hebben volgens hem onder andere ook de rijksrecherche, het NFI en TNO een kwalijke rol gespeeld. Het TNO beschuldigt hij van wetenschappelijke fraude. BRON: dagblad Tubantia

 

 

Opnieuw onderzoek vuurwerkramp Enschede

03-12-2018

Onderzoek vuurwerkramp nieuw leven ingeblazen

Aanklachten moeten onderzoek vuurwerkramp Enschede nieuw leven inblazen, zo kopte vandaag RTV-Oost. Voormalig Europarlementariër Paul van Buitenen heeft een nieuwe stap gezet in een poging het onderzoek naar de vuurwerkramp in Enschede nieuw leven in te blazen. Van Buitenen heeft deze maandag in twee zaken aanklachten ingediend. Van Buitenen deed uitvoerig onderzoek naar de vuurwerkramp en vertelt komende donderdag over zijn conclusies in een besloten hoorzitting in de Tweede Kamer. Maar vandaag stapte hij naar justitie, omdat het onderzoeksinstituut TNO wetenschapsfraude zou hebben gepleegd. Bovendien meent hij dat de Rijksrecherche zich in het onderzoek naar de vuurwerkramp schuldig heeft gemaakt aan misleiding. Van Buitenen diende de aanklacht in bij het College van procureurs-generaal. De oud-Europarlementariër deed dit in opdracht van de Stichting Expertgroep Klokkenluiders, waarvan hij deel uitmaakt. Het journalistieke onderzoeksplatform Follow the Money berichtte eind oktober al over de beschuldigingen van Van Buitenen aan het adres van TNO. Daarbij draait het allemaal om een subsidieaanvraag die het instituut indiende.

‘TNO spreekt zichzelf tegen’

In die subsidieaanvraag spreekt TNO zichzelf tegen, aldus Van Buitenen. Enerzijds meldde het onderzoeksinstituut in 2001 aan justitie dat er bij SE Fireworks op de rampdag te veel en te zwaar vuurwerk lag opgeslagen en dat dit de oorzaak was van de ramp. Anderzijds diende TNO een aanvraag bij de Europese Unie in voor financiering van een uitgebreid wetenschappelijk onderzoek naar de vuurwerkramp. Dit onderzoek was volgens TNO nodig “omdat de oorzaak niet was te achterhalen” en de gigantische explosies “onverklaarbaar” zijn. Dit argument gaat daarmee regelrecht in tegen die eerdere conclusie over de oorzaak van de tragedie, aldus Van Buitenen.

Misleiding

De onderzoeker concludeert bovendien dat de Rijksrecherche zich schuldig heeft gemaakt aan misleiding. In twee rapporten uit 2004 en 2012 zou de Rijksrecherche namelijk hebben verhuld dat er forse kritiek was aan het adres van politie en justitie. Zo zou het eerste politieteam dat de vuurwerkramp onderzocht de rechterlijke macht bewust op het verkeerde been hebben gezet. Zijn rapport over de vuurwerkramp dat hij op 13 mei 2018 aan enkele Kamerleden aanbood, was 880 pagina’s dik en is in het bezit van De Twentsche Courant Tubantia. In de besloten hoorzitting van de Kamercommissie Justitie en Veiligheid aanstaande donderdag mag Paul Van Buitenen zijn bevindingen tegenover de diverse partijen nader toelichten. Ook wil hij de noodzaak van een onafhankelijk onderzoek aan de orde stellen. Want, zo vindt hij, ‘bij betrokkenheid van het justitiële apparaat kan alleen de Tweede Kamer deze onafhankelijkheid nog garanderen’. BRON: RTVoost.nl en Tubantia.nlVoor meer informatie over deze zaak zie ons dossier Vuurwerkramp Enschede

 

 

Kamer wil hoorzitting vuurwerkramp

08-11-2018

Tweede Kamer wil hoorzitting over vuurwerkramp Enschede

De Tweede Kamer heeft gisteren besloten dat er een hoorzitting komt naar de vermeende misstanden rond de Enschedese vuurwerkramp. Aanleiding vormen de recente bevindingen van voormalig Europarlementariër Paul van Buitenen. Eén van die bevindingen is dat het hele politieonderzoek er op zou zijn ingericht om twee directeuren van SE Fireworks veroordeeld te krijgen en zo de overheid buiten schot te houden. Op verzoek van één van de dissidente rechercheurs van het zogenoemde Tolteam, dat destijds de toedracht naar de vuurwerkramp onderzocht, boog Van Buitenen zich vier jaar lang over het vele pagina’s tellende dossier. Daarbij kwam hij tot een aantal opmerkelijke conclusies. Zo zou het hele politieonderzoek er indertijd volgens hem helemaal op gericht zijn om de twee directeuren van de ontplofte vuurwerkopslag SE Fireworks veroordeeld te krijgen. Dit om de overheid – en haar falende rol bij het toezicht op de opslag van vuurwerk – zoveel mogelijk buiten schot te houden.

‘Wetenschapsfraude’

Daarbij zou het onderzoeksinstituut TNO zich volgens Van Buitenen zelfs schuldig hebben gemaakt aan wetenschapsfraude. Daarbij baseert hij zich op een subsidieaanvraag die TNO deed, waarbij het volgens Van Buitenen zichzelf tegensprak. In 2001 oordeelde TNO dat er bij SE Fireworks “te veel en te zwaar vuurwerk lag opgeslagen” en dat dit de oorzaak was van de ramp. Een aspect dat de rechtbank liet meewegen in het vonnis tegen beide Fireworks-directeuren. Later diende TNO een aanvraag bij de Europese Unie in voor financiering van een uitgebreid wetenschappelijk onderzoek naar de vuurwerkramp. Dit onderzoek was volgens TNO nodig “omdat de oorzaak niet was te achterhalen” en de gigantische explosies “onverklaarbaar” waren. Een argument dat regelrecht indruist tegen die eerdere conclusie.

Hoorzitting

Voor Tweede-Kamerlid Ronald van Raak (SP) vormden de nieuwste bevindingen van Van Buitenen aanleiding om aan te dringen op een hoorzitting. Die komt er nu, zo laat Van Raak weten. Daarbij gaat het volgens de parlementariër om een besloten hoorzitting, waarbij Van Buitenen zijn bevindingen tegenover de diverse partijen nader kan toelichten. De hoorzitting is voor Van Buitenen een eerste stap in de richting van een parlementaire enquête. Hij hoopt kamerleden ervan te overtuigen ‘dat er iets ernstigs aan de hand is’. Van Buitenen verwacht als meest gunstige uitkomst van de hoorzitting dat er deskundigen gehoord gaan worden voor verdere beeldvorming. Daarna kan de parlementaire enquête in beeld komen. BRON: Tubantia, RTVoost  Voor meer informatie over deze zaak zie ons dossier Vuurwerkramp Enschede

 

 

‘TNO probeerde oorzaak vuurwerkramp Enschede te verhullen’

29-10-2018

Onderzoeksinstituut TNO heeft wetenschapsfraude gepleegd om de oorzaak van de vuurwerkramp in Enschede van 2000 te verhullen. Dat stelt oud-Europarlementariër Paul van Buitenen, die hiervan aangifte heeft gedaan. Hij hoopt daarmee het onderzoek naar de ramp te heropenen. Dat schreef onderzoeksplatform Follow the Money vanmorgen. De aangifte is reden voor SE Fireworks reden om een zogeheten herzieningsverzoek in te dienen bij justitie, om het gehele onderzoek naar de ramp te heropenen. SE Fireworks beheerde de opslag waar in mei 2000 diverse explosies ontstonden. Daarbij kwamen 23 mensen om het leven, raakten bijna duizend personen gewond en ging de Enschedese wijk Roombeek grotendeels in vlammen op.

Oorzaak onbekend

Het is nooit duidelijk geworden wie verantwoordelijk was voor het ontstaan van de brand, die tot de ontploffingen leidde. Een van de rechercheurs die de ramp onderzocht is ervan overtuigd dat de overheid feiten verzwijgt. Hij stapte daarom naar de Expertgroep Klokkenluiders, die Van Buitenen weer inschakelde. Die voormalige Europarlementariër groef zich de afgelopen vier jaar in in het duizenden pagina’s tellende dossier en sprak met tientallen getuigen. Van Buitenen is ervan overtuigd dat TNO wetenschapsfraude heeft gepleegd. Het onderzoeksinstituut stond onder druk van Den Haag om snel met antwoorden te komen, zodat de verantwoordelijken gestraft konden worden. TNO oordeelde dat SE Fireworks te veel en te zwaar vuurwerk in hun depots had opgeslagen. Beide directeurs van het bedrijf werden veroordeeld voor dood door schuld.

Overheid buiten schot houden

Volgens Van Buitenen is niet de zwaarte van het vuurwerk doorslaggevend voor hoe ernstig de explosies worden, maar gaat het vooral om de manier hoe het materiaal ligt opgeslagen. Volgens die theorie zou falend toezicht van lokale en landelijke overheid ook een belangrijke rol hebben gespeeld in de toedracht van de ramp. Van Buitenen stelt dat TNO de oorzaak van de ramp bewust heeft gemanipuleerd om de rol van de overheid buiten schot te houden. Dat laatste zou ook blijken uit een latere subsidieaanvraag van TNO, waarbij het instituut zijn eigen eerdere onderzoeksconclusies tegenspreekt. Een woordvoerder van TNO zegt tegenover Follow the Money nog niets te hebben vernomen van de beschuldigingen. BRON: NRC.nlIn ons dossier: Vuurwerkramp Enschede vindt u eerdere informatie over de vuurwerkramp van 13 mei 2000.

 

 

Gemeenteraad bijpraten over vuurwerkramp

27-06-2018

Klokkenluider vuurwerkramp wil gemeenteraad bijpraten

Klokkenluider Paul van Buitenen wil de gemeenteraad van Enschede bijpraten over zijn geruchtmakende review van de vuurwerkramp op 13 mei 2000. Hij wil een presentatie van zijn bevindingen geven, eventueel achter gesloten deuren. De fracties van CDA, SP, Enschede Anders, PVV en DPE hebben daar oren naar, hebben ze Van Buitenen laten weten. Van Buitenen komt na vier jaar eigen onderzoek tot de conclusie dat het Openbaar Ministerie (OM) in het onderzoek naar de ramp structureel en bewust de rechterlijke macht heeft misleid. Met het doel de overheid buiten schot te houden voor de ramp. De schuld moest komen te liggen bij het ontplofte S.E. Fireworks en/of een brandstichter.

Presentatie in Nieuwspoort

Vorige week presenteerde de oud-Europarlementariër zijn rapport. Kamerleden van SP, SGP en 50Plus zeiden geschokt te zijn en willen een hoorzitting met Van Buitenen en eventueel andere deskundigen bij de vaste Kamercommissie van justitie en veiligheid. Of die er komt is nog niet zeker. Het OM en de minister hebben nog niet op de beschuldiging willen reageren.

Klokkenluider

Van Buitenen is een bekende klokkenluider. Hij onthulde als Europees ambtenaar een fraude binnen de Europese Commissie. Door zijn toedoen trad in 1999 de voltallige Europese Commissie af. Nu stortte hij zich op verzoek van oud-rechercheur Jan Paalman uit Rijssen op de ramp in Enschede, waarbij 23 mensen omkwamen. Paalman en een collega hebben sinds 2001 steeds gezegd dat er gerommeld is in het onderzoek naar de ramp. Het kostte hen hun baan. BRON: Tubantia.nl

 

 

Vuurwerkramp: ‘OM maakte fouten’

20-06-2018

‘OM maakte bewust fouten inzake vuurwerkramp’

Klokkenluider Paul van Buitenen uit Breda is een offensief begonnen om een parlementaire enquête naar de vuurwerkramp in Enschede van 13 mei 2000 af te dwingen. Woensdagochtend biedt hij zijn definitieve rapport aan enkele Kamerleden aan, meldt het dagblad Tubantia. Ook geeft Van Buitenen rond 11.00 uur een persconferentie in Den Haag over zijn bevindingen, waarvoor hij diverse Kamerleden uitnodigde. Dit laatste rapport is 880 pagina’s dik en is in het bezit van De Twentsche Courant Tubantia. De eerdere conclusie bleef dezelfde: het OM heeft, volgens Van Buitenen, veel fouten gemaakt en ‘waarheidsvinding had geen prioriteit’. Van Buitenen beweert al lange tijd, op basis van eigen onderzoek, dat het Openbaar Ministerie in het onderzoek naar de ramp bewust fouten heeft gemaakt. Er is maar naar één uitkomst toegewerkt volgens Van Buitenen. De schuld moest liggen bij het ontplofte bedrijf S.E. Fireworks en/of een brandstichter, met als enige doel dat de overheid buiten schot bleef.

Klokkenluider

Van Buitenen is een bekende klokkenluider. Hij heeft vier jaar lang onderzoek gedaan naar de ramp in Enschede, waarbij 23 doden vielen. Hij deed dat op basis van talrijke documenten, e-mails, nota’s, het complete strafdossier en gesprekken met diverse betrokkenen, onder wie directeur Rudi Bakker van het ontplofte S.E. Fireworks. Die wil, opnieuw, een herziening van zijn strafproces. Vorig jaar publiceerde De Twentsche Courant Tubantia al exclusief de conclusies uit het eerste concept, waarin Van Buitenen S.E. Fireworks helemaal vrij pleitte. In een toelichting riep hij op tot een parlementaire enquête. Dat kreeg geen enkele respons. Van Buitenen zei toen ook ‘alles te doen om de politiek in actie te laten komen’. Van Buitenen begon vier jaar geleden aan zijn onderzoek op verzoek van oud-rechercheur Jan Paalman uit Rijssen. Paalman zat in het Tolteam dat de ramp onderzocht. Hij en een collega hebben steeds beweerd dat er grote fouten zijn gemaakt en dat de rechterlijke macht is misleid, met name in het onderzoek naar ‘brandstichter’ De Vries. Het kwam hen op ontslag te staan. Van Buitenen meent dat zij recht hebben op rehabilitatie. Hij ontkent dat hij in zijn rapport zich heeft laten leiden tot Paalman en Bakker. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het bestuur van de Stichting Expertgroep Klokkenluiders. Van Buitenen is lid van de Expertgroep Klokkenluiders. BRON: Tubantia en De Telegraaf

Het rapport

Van Buitenen betoogt in zijn rapport dat veel zaken naar de oorzaak van de ramp niet of niet goed zijn uitgezocht. Hij noemt de rol van de brandweer, die mogelijk fouten heeft gemaakt waardoor de brand bij S.E. Fireworks kon uitgroeien tot een ramp. Ook meent hij dat een bedrijfsongeval als mogelijke oorzaak niet tot op de bodem is uitgezocht en dat sommige werknemers geen sluitend alibi hebben. Verder is volgens hem ook niet goed onderzocht of de vorige eigenaar van het bedrijf mogelijk een motief had om S.E. fireworks te (laten) saboteren. “Ik beschuldig hem niet. Maar het OM had dat wel moeten onderzoeken”. Van Buitenen ziet ‘een reeks van mogelijke motieven’. Justitie meent dat er geen aanleiding is om opnieuw naar het onderzoek naar de ramp en eventuele fouten te kijken. De vorige eigenaar is destijds wel degelijk gehoord over zijn verhouding met S.E. Fireworks. Sinds 2000 heeft het OM ook nog meerdere keren nader onderzoek gedaan naar aspecten van de ramp. Dat geldt bijvoorbeeld bij de vraag of er bij S.E. Fireworks toch gewerkt is op 13 mei, met een fataal bedrijfsongeval tot gevolg. Dat is enkele jaren geleden opnieuw bekeken. Het OM sloot dat opnieuw uit. Van Buitenen neemt die latere onderzoeken niet serieus; dat was in zijn ogen niet diepgravend genoeg. SP-Kamerlid Ronald van Raak, woordvoerder Binnenlandse Zaken en Veiligheid, zegt dat hij zich gaat inspannen om het rapport van Paul van Buitenen behandeld te krijgen in de Kamercommissie. Van Raak stelde begin deze maand vragen over de voorschriften over het blussen van vuurwerk. Van Raak is ’totaal niet gerustgesteld’ door de antwoorden van minister Grapperhaus. “Ik voel aan mijn politieke water dat hier iets niet goed zit. Als dat voor de blusvoorschriften geldt, wat is er dan nog meer loos rond de ramp. Ik denk dat we goed nota van dit rapport moeten nemen.” Een roep om een parlementaire enquête vindt hij echter ‘nog veel te vroeg’.

 

 

Geheim rapport vuurwerkramp Enschede openbaar

15-07-2016

Na een jarenlang juridisch gevecht is een vertrouwelijk politierapport uit 2004 openbaar gemaakt waarin staat dat er in het onderzoek naar de vuurwerkamp in Enschede onzorgvuldig met bewijs is omgegaan. “Misdadig wat er is gebeurd”, zei een ex-rechercheur in een reactie voor RTL-nieuws afgelopen dinsdag. Bij de vuurwerkramp op 13 mei 2000 kwamen 23 mensen om het leven en raakten bijna duizend mensen gewond. Twee ex-rechercheurs die toen meededen aan het onderzoek naar de ramp, hebben altijd gezegd dat er ernstige fouten zijn gemaakt. Dat blijkt ook uit het rapport Bureau Interne Zaken van de politie, dat in 2004 is opgesteld. Maar dat rapport bleef geheim. Vandaag heeft korpschef Heijsman van de regiopolitie Oost-Nederland het rapport na een bevel van de rechter openbaar gemaakt. Er staat in dat er ‘serieuze vragen over de professionaliteit’ kunnen worden gesteld bij delen van het onderzoek.

Onterechte veroordeling

Ex-rechercheur Jan Paalman noemt het misdadig wat er is gebeurd, met name in het onderzoek naar André de Vries. Hij werd onterecht veroordeeld tot 15 jaar cel voor het veroorzaken van de vuurwerkramp. Paalman: “Ik wil vooral rehabilitatie voor de inmiddels overleden André, omdat de politie hem per se als de brandstichter wilde zien terwijl veel zaken daartegen spraken.” De Vries werd later alsnog vrijgesproken en kreeg een schadevergoeding, maar volgens Paalman is hij ‘schandalig’ behandeld. Uit het rapport van Interne Zaken blijkt onder meer dat er is gerommeld met twee belangrijke bewijzen tegen De Vries: een rood sportbroekje en een gsm. Op het sportbroekje zaten veel kruitsporen, maar in 2004 was niet eens meer vast te stellen of dat broekje wel van De Vries was.

Sportbroekje op hoofd gezet

Ook nam een agent het kledingstuk in een boodschappentas mee naar een bespreking, waar er ‘ongepaste gekheid’ mee werd uitgehaald. Zo zou een collega het broekje op zijn hoofd hebben gezet en hebben gezegd: ‘Kijk eens, de brandstichter van Enschede’. Het broekje ging van hand tot hand in de koffiekamer, voordat het naar het NFI werd opgestuurd. “De rijksrecherche onderzocht dat toen, maar nu blijkt dat dat een flutonderzoek was. Hun onderzoeksopdracht was zo beperkt dat geen enkel pijnpunt aan de orde kwam. En dus was er zogenaamd niks aan de hand”, zegt Paalman. Paalman is boos dat in de verschenen rapportage alsnog stukken zijn weggelakt, terwijl de rechter daarvoor geen opdracht gaf. Volgens Heijsman is dat gedaan omdat de politie naar de hoogste bestuursrechter, de Raad van State, is gestapt. Die moet bepalen of er nu voldoende openbaar is gemaakt over het onderzoek.

Onduidelijkheid blijft

Ondanks het omvangrijke onderzoek is niet vast komen te staan wat de oorzaak is van de ramp en welke personen en instanties daarvoor aansprakelijk zijn, meldt de politiechef. Voor slachtoffers en nabestaanden betekent dit dat zij geen antwoorden op hun vragen hebben gekregen. “Weinig onderzoeken hebben meer impact gehad op slachtoffers, getuigen en eigenlijk de hele samenleving, dan het onderzoek naar de vuurwerkramp op 13 mei 2000 in Enschede”, zei Heijsman voor RTV-Oost.

Weduwen willen gesprek

De weduwen van de omgekomen brandweermannen tijdens de vuurwerkramp in Enschede in 2000 willen naar aanleiding van de publicatie van het rapport een persoonlijk onderhoud met de Nationale korpschef Erik Akerboom. Zij denken dat dit rapport een belangrijke bouwsteen is om de Nederlandse Staat aansprakelijk te stellen. Hun raadsman vroeg vorig jaar al om deze rapportage, maar toenmalig Nationaal korpschef Bouwman ontkende destijds het bestaan van dit rapport. De weduwen krijgen nu ook inzicht in cruciale verklaringen van brandweerlieden, afgenomen kort na de ramp. Voormalig brandweerofficier Jans Weges nam die verklaringen af en heeft ze beschikbaar gesteld aan de raadsman van de brandweerweduwen. Hij stelde als voorwaarde dat de verklaringen niet gepubliceerd mochten worden. Bron: website RTL-nieuws en website RTV-Oost

 

 

Rapport expertgroep Klokkenluiders Vuurwerkramp

14-05-2016

Afgelopen vrijdag vond de officiële herdenking van de vuurwerkramp plaats. Het is alweer de zestiende keer dat de herdenking plaatsvond, maar nog steeds komen er nieuwe onderzoeken en conclusies bovendrijven.

Niet met water blussen

Dagblad Tubantia kwam vrijdag met een verklaring dat de vuurwerkopslagplaats S.E. Fireworks niet met water geblust had mogen worden. Dit bewijzen vuurwerkproeven die door de Europese Unie in 2005 zijn uitgevoerd. Volgens Paul van Buitenen spreekt de circulaire uit 2005, opgesteld door de toenmalig minister Remkes van Binnenlandse zaken, dit tegen. In deze circulaire stelde de minister dat brandend consumenten- vuurwerk met water geblust moet worden. Van Buitenen, lid van de stichting Expertgroep Klokkenluiders, schrijft een review over de strafrechtelijke vervolging en het handelen van de overheid tijdens en na de vuurwerkramp in Enschede. Na verschillende vuurwerkrampen in Europa zijn door de Europese Unie gefinancierde proeven gedaan in Polen. Daaruit kwam de conclusie dat brandend consumentenvuurwerk niet met water geblust mag worden. In zijn rapport laat van Buitenen zien, dat ondanks deze proeven, het ministerie toentertijd een ander advies heeft gegeven.

Onderzoek Rijksrecherche

Verder stelt van Buitenen dat in het rapport van de Rijksrecherche toegewerkt wordt naar een gewilde conclusie. Het is volgens hem ondeugdelijk en verschillende bewijsstukken blijken niet te kloppen. Ook RTV-Oost stelt dat in diverse strafrechtelijke onderzoeken politie en justitie de rechterlijke macht opzettelijk hebben misleid. De vloer wordt aangeveegd met het rijksrechercheonderzoek uit 2004. “Daar klopt echt helemaal niets van”, zegt van Buitenen. Ook met het belangrijkste bewijsmateriaal, de rode sportbroek van de vermeende en vrijgesproken brandstichter, schijnt geknoeid te zijn.

Vervolg

Het onderzoek van de expertgroep is nog niet afgerond, er wordt onder andere nog gekeken naar de rol van de brandweer. Vorige week besliste de bestuursrechter al dat de politie een intern rapport over de vuurwerkramp moest vrijgeven.

 

 

Politie moet rapport vuurwerkramp publiceren’

08-05-2016

De politie moet van de bestuursrechter voor 14 juni een intern rapport over de Enschedese vuurwerkramp vrijgeven. Dit nieuws brachten RTV Oost en TC Tubantia naar buiten. In dit rapport oordeelt het Bureau Interne Zaken (BIZ) over het politieonderzoek na de ramp, hierin zou de werkwijze van de politie onderuit gehaald worden. Destijds werd door de rijksrecherche geoordeeld dat er door de politie geen fouten zijn gemaakt. Komende vrijdag, 13 mei, is het zestien jaar geleden dat de vuurwerkramp de wijk Roombeek verwoestte en drieëntwintig levens eiste. De politie heeft eerste geweigerd om het rapport te publiceren, omdat het volgens hen bedoeld is voor ‘intern beraad’. Dit argument werd door de bestuursrechter in Zwolle onderuit gehaald. Ook het tweede argument, waarmee de politie publicatie wilde tegen houden, werd door de rechter afgewezen. De politie vond dat het rapport een eventueel nieuw strafrechtelijk onderzoek naar de vuurwerkramp in de toekomst zou kunnen schaden. De rechter verwierp dit argument, omdat van een nieuw onderzoek geen sprake is. De politie kan nog naar de Raad van State stappen om de publicatie aan te vechten.

Herdenking

De herdenking van de vuurwerkramp wordt net als vorig jaar informeel en kleinschalig gehouden. Aanstaande vrijdag tussen 15.00 en 15.25 uur kunnen er bloemen gelegd worden bij het monument. Aansluitend om 15.25 uur zullen de klokken luiden en zal er een moment van stilte worden gehouden.

 

 

Enschede: Met lege handen

20-05-2000

Vlak na de ramp in Enschede wil niemand praten over geld. De slachtoffers rouwen om het verlies van vrienden en familie. De verzekeraars en Den Haag spreken sussende woorden, maar de gedupeerden van de Bijlmer-ramp weten dat hun lotgenoten in Enschede nog een taaie strijd te wachten staat. In de Kottendijk, de Mozartlaan, de Lijsterstraat de Oldenzaalsestraat, overal langs de hekken rond het rampgebied in Enschede staren mensen dinsdag wezenloos de uitgestorven wijk in. Ze wachten. Op nieuws over de ramp, uitkeringen en een tijdelijk onderkomen. Wie geluk heeft gehad, wacht op het moment dat hij terug mag naar zijn eigen huis; mensen van wie het huis volledig is weggevaagd door de explosies bij vuurwerkfabriek S.E. Fireworks, lopen doelloos rond. “Ik heb geen idee wanneer ik terug mag, maar het zou wel eens lang kunnen duren”, verzucht de bejaarde Hennie Beune, die door de hekken heen zijn woning net kan zien. De tranen schieten hem in de ogen als hij vertelt hoe zijn vrouw de avond na de explosies in paniek raakte toen er een vliegtuig overkwam. “Daar komt weer een aanval”, huilde ze. Alles wat ze in de Tweede Wereldoorlog heeft meegemaakt, kwam weer boven. Onder begeleiding van een ME’er mocht Beune maandag naar zijn huis om medicijnen voor zijn vrouw op te halen. “Alle ruiten waren stuk, de achterwand van de garage was ontzet. Dat is het enige wat ik zo op het eerste gezicht kon zien”, zegt hij. “Maar dat is allemaal niet belangrijk. Ik ben zo blij dat we nog leven.” Maandag al heeft Beune, die na de explosies eerst nog zijn paspoort, bankpasjes en verzekeringspolissen bij elkaar had gezocht, de verzekering gebeld. “Dat komt allemaal wel in orde. De verzekeringsagent, die vroeger bij ons persoonlijk het geld kwam ophalen, heeft me verzekerd dat hij overal voor zou zorgen. Ik hoefde helemaal niets te doen.” Beune maakt zich op dit ogenblik nog geen zorgen over geld. Hij is de enige niet. “Ik heb andere belangen in het leven dan financieel gewin”, merkt Jan Hartog luchtig op. Hij wilde binnenkort zijn huis verkopen, maar nu de hele achtergevel eruit ligt zal hij daar een tijdje mee moeten wachten. En André Bisschop zegt: “Ik heb meer te doen met de mensen aan de overkant, die alles kwijt zijn geraakt.” Híj slaapt de komende tijd wel bij zijn schoonmoeder op de camping. Ook in Den Haag klinken sussende woorden. “Niemand mag schade lijden door deze ramp”, liet minister Gerrit Zalm van Financiën weten. En in zijn brief aan de Tweede Kamer schrijft minister Klaas de Vries (Binnenlandse Zaken): ‘De schade aan opstallen en inboedels wordt door de gebruikelijke brandpolissen gedekt. Ook zogeheten secundaire kosten zijn veelal gedekt, waarbij meestal een vergoeding van 10% boven de verzekerde som van toepassing is.’ Phon van den Biesen glimlacht cynisch. “De indruk wordt gewekt dat de schade verzekerd is en dat het kabinet ruimhartig zal zijn. Dat zou nog best kunnen tegenvallen.” De Amsterdamse advocaat Van den Biesen weet waarover hij het heeft. De afgelopen jaren heeft hij zich ingezet voor de slachtoffers van de Bijlmerramp. Net als in Enschede raakten honderden mensen in één klap alles kwijt. “Ik vrees dat alle slachtoffers er straks materieel en immaterieel slechter aan toe zullen zijn dan vóór de ramp.” Op 4 oktober 1992, toen het vrachtvliegtuig van El Al op twintig meter van zijn flat neerstortte, verdiende Rinus de Haan een bovenmodaal inkomen als internationaal accountmanager bij ABN Amro. Acht jaar later is zijn situatie zowel op lichamelijk als geestelijk, sociaal en financieel gebied aanzienlijk slechter. De Haan, die de nachten na de ramp in Enschede opnieuw nauwelijks heeft geslapen, leeft nu van een WAO-uitkering plus een aanvulling van tien procent van zijn werkgever. Met zijn verloofde moet hij iedere maand rondkomen van minder dan duizend gulden voor persoonlijke uitgaven. Deze maand werden ze tot overmaat van ramp veroordeeld tot terugbetaling van 40.000 gulden wegens steunfraude. Zijn verloofde was bij hem ingetrokken zonder het de Sociale Dienst te melden. De Haan: “We worden gestraft omdat ze me verzorgde.” Na de Bijlmer-ramp trachtte De Haan zijn leven zo snel mogelijk weer op de rails te krijgen. ”De dag na de ramp was ik om half acht ’s ochtends gewoon op mijn werk. Ik leefde in een roes. Ik ging weer halve dagen aan de slag. Drie maanden later kocht ik een huis met een hypotheek die was gebaseerd op mijn volledige salaris.” Ook de verzekeraars waren er snel bij. Tien dagen na de ramp kon De Haan, die zijn carrière bij ABN Amro nota bene begon als assuradeur, zijn handtekening al onder het eerste claimformulier zetten. Aanvankelijk werd 13.000 gulden uitgekeerd. Van de 31.000 gulden schade aan zijn bezittingen kreeg hij uiteindelijk 23.000 gulden terug. Een flink deel van zijn spullen was zo oud dat de verzekering ze niet naar nieuwwaarde wilde vergoeden. Maar De Haan ging akkoord. De klap kwam later, toen de bergers een container met de restanten van zijn inboedel afleverden voor zijn nieuwe huis, een rijtjeshuis in een nieuwbouwwijk in Hoorn. “Alles was naar de ratsmodee en stonk naar kerosine. Het kon linea recta naar de vuilverwerker. Toen brak er iets. Ik heb sindsdien geen dag meer gewerkt.” Van den Biesen vreest dat de geschiedenis zich zal herhalen. Dat Enschedeërs zo te spreken zijn over de soepele opstelling van de verzekeraars, baart de advocaat grote zorgen. Hij is bang dat schade-experts, net zoals bij de Bijlmer-ramp het geval was, in hoog tempo zullen proberen hun zaakjes te regelen. “Ik heb zelf ook meegemaakt dat taxateurs hier op kantoor kwamen met een inventarislijst waarop ze de bedragen al hadden ingevuld. Of mijn cliënt maar even wilde tekenen. In heel veel gevallen hebben van die vriendelijke gesprekken plaats gevonden zónder advocaat. Ik weet dat sommige slachtoffers zelfs al in het ziekenhuis werden bezocht.” De advocaat Lachman Soedama, die ook veel slachtoffers van de Bijlmer-ramp heeft geholpen, bevestigt het verhaal van Van den Biesen. “Ik heb meegemaakt dat mensen onder druk werden gezet, geïntimideerd. Dan vroegen verzekeringsmensen hoe het mogelijk was dat iemand met een WAO-uitkering een dure televisie bezat. ‘Rustig wachten’, zei ik dan. Natuurlijk waren de bonnetjes, het bewijsmateriaal, bij de ramp vernietigd, maar misschien hadden familieleden wel foto’s waarop iets van de bezittingen te zien was.” De beste strategie voor de slachtoffers in Enschede is volgens Soedama: rustig afwachten. “Voorlopig geen vaststellingsovereenkomst tekenen, want dan zit je eraan vast. Ook als je later merkt dat de schade geen 20.000 gulden was maar 60.000.” Woordvoerder Gert Kloosterboer van het Verbond van Verzekeraars weet van de prins geen kwaad. “De schade-experts van de maatschappijen zijn maandag al aan de slag gegaan in de wijken rond het rampgebied”, zegt hij. “De glaszetters en bouwvakkers moesten aan het werk kunnen. Het zou niet in goede aarde vallen als we een maandje zouden wachten. Ik denk dat we er goed aan doen de schade zo snel mogelijk te vergoeden.” Van den Biesen schudt zijn hoofd als hij het verweer van de verzekeraars hoort. “Je weet pas wat voor schade je hebt als je bezig bent je nieuwe huis in te richten”, zegt hij. “Waarom willen verzekeraars die uitkering niet als een voorschot beschouwen? Bij de Bijlmer-ramp is dat mogelijk gebleken, maar dan moesten we wel met de vuist op tafel slaan. Slachtoffers worden nooit helemaal schadeloos gesteld.” De doorsnee-‘huis- en haardpolis’ begint met de geruststellende mededeling dat de verzekering is gebaseerd op de nieuwwaarde. Maar daarvan worden die spullen uitgesloten die minder waard zijn dan veertig procent van de nieuwwaarde. Daar ben je snel aan toe met meubels en andere gebruiksvoorwerpen als koelkasten of wasmachines. Wat brengt een tweedehands bankstel op? Als je een normale afschrijving aanhoudt, krijg je na een paar jaar nog maar een klein beetje terug van de verzekering. De eigenaren van de oude auto’s die in Enschede zijn verwoest, krijgen daarvoor zelfs helemaal niets terug, omdat die alleen nog maar WA verzekerd waren. Twee dagen na de ramp in Enschede is Dirk de Graaf nog helemaal van de kaart. Zijn huis aan het Talmaplein, vlak bij de vuurwerkfabriek is volledig verwoest. Hij logeert zolang bij kennissen. “Ik ben alles kwijt. Mijn auto is verbrand, de rolstoel van mijn gehandicapte vrouw, haar scootmobiel, alles. De verzekeringsmaatschappij kan me nog niet vertellen wat ik terugkrijg, want eerst moeten de schade-experts gaan kijken. Wat valt er te zoeken op een puinhoop? Ik wil gewoon een nieuw huis, mijn auto terug, mijn meubels.” De kans dat De Graaf alles terugkrijgt van de verzekering is eigenlijk nihil. De advocaten in de regio lopen zich alvast warm. Wat de verzekering niet vergoedt, kan eventueel worden verhaald op de verantwoordelijken. “S.E. Fireworks is in elk geval aansprakelijk, puur vanwege het feit dat het als eigenaar van het vuurwerkbedrijf voldoende maatregelen had moeten nemen om dit soort rampen te voorkomen. Dat is niet gebeurd”, zegt Yme Drost, eigenaar van een letstelschadebureau in Hengelo. “Bovendien is een bedrijf verantwoordelijk voor het optreden van zijn werknemers.” Het is de vraag of de gedupeerden veel opschieten met die aansprakelijkheid van S.E. Fireworks. Drost zelf geeft het ook aarzelend toe. “Ik heb uit betrouwbare bron gehoord dat het bedrijf slechts voor een bedrag van 25 miljoen gulden is verzekerd. Dat is bij lange na niet genoeg. Bij de eigenaren van het bedrijf zelf zullen ook wel geen miljoenen te halen zijn.” “Wat doe je dan als goed hulpverlener?”, vraagt Drost om vervolgens zelf het antwoord te geven. “Dan ga je kijken of je bij iemand kunt aankloppen bij wie dat probleem zich niet aandient. De gemeente, bijvoorbeeld. Als er maar een deel waar is van wat ik in de media verneem, is die ook aansprakelijk.” Uit de televisiebeelden heeft Drost afgeleid dat er in Enschede geen goed rampenplan was. Terwijl er brand woedde op het terrein van S.E. Fireworks, en de vuurpijlen de lucht in knalden, konden de toeschouwers achter een rood-wit lijntje toe staan kijken. “Die mensen hadden geëvacueerd moeten worden”, zegt hij. De letselschadespecialist richt zich in eerste aanleg op mensen die bij de explosies gewond zijn geraakt. Voor de meesten van hen is het ontbreken van een rampenplan essentieel, want bij aansprakelijkheid eist de rechter een directe relatie tussen oorzaak en gevolg. “Als er een goed rampenplan was geweest, zouden er aanzienlijk minder doden en gewonden gevallen zijn”, zegt Drost zonder enige aarzeling. Drost publiceerde maandag een persbericht waarin hij opmerkte dat cliënten ‘feitelijk gratis geholpen’ worden. “De juridische kosten komen ten laste van de aansprakelijke partij”, legt hij uit. “En als het niet tot een veroordeling komt, betalen wij de kosten wel.” Wie materiële schade wil verhalen op de gemeente, wacht een nog zwaardere klus. Die zal moeten aantonen dat de gemeente grove fouten heeft gemaakt bij het verlenen van vergunningen of bij het toezicht op naleving van de regels. De schade aan de huizen heeft immers niets te maken met het bestaan van een rampenplan, maar met de vraag of een bedrijf als S.E. Fireworks überhaupt in de wijk had mogen staan. Dat er anno 2000 nog steeds onvrede bestaat over de financiële afwikkeling van de Bijlmer-ramp en dat er juridische procedures lopen, wuift Drost weg met de opmerking dat er in Enschede bedrijven en instanties aansprakelijk gesteld kunnen worden. “Bij de Bijlmer-ramp heeft men die aansprakelijkheid nooit helemaal rond kunnen krijgen.” Soedama en Van den Biesen zijn een stuk pessimistischer over de kansen van de getroffen Enschedeërs. “We hebben het van het begin af aan op de aansprakelijk van vliegtuigbouwer Boeing en luchtvaartmaatschappij El Al gegooid”, zegt Van den Biesen. Omdat het om een Amerikaans en een Israëlisch bedrijf ging, hebben de slachtoffers meer schadevergoeding gekregen dan bij Nederlandse bedrijven het geval geweest zou zijn. “Als het gaat om immateriële schade is Nederland erg zuinig”, zegt Van den Biesen. “Voor het verlies van een echtgenoot of een kind krijg je geen vergoeding. Alleen als je psychische problemen hebt vanwege de ramp zelf, komen die voor vergoeding in aanmerking. In de VS ligt dat anders. Het is niet zeker of we Boeing volgens Amerikaans recht haden kunnen aanpakken, maar alleen de dreiging heeft het bedrijf ertoe gebracht een hogere schadeloosstelling te betalen dan we ooit in volgens Nederlands recht hadden kunnen krijgen.” Advocaten als Soedama en Van den Biesen hebben voor veel slachtoffers bedragen tussen de 2500 gulden en vier miljoen gulden in de wacht weten te slepen – inclusief twintig procent advocaatkosten. “Die slachtoffers, die alleen naar het totaalbedrag kijken, zijn er dankzij de elastiek van het Amerikaanse recht financieel gezien nog redelijk goed uitgekomen”, merkt Van den Biesen op. Voor Bijlmer-slachtoffer Rinus de Haan is de zaak nog steeds niet afgelopen. Zijn gehoor is beschadigd, hij kan zich nauwelijks concentreren en heeft last van posttraumatische stress. De duizenden guldens schadevergoeding die Boeing hem jaren geleden aanbood, waren veel te weinig. De Haan heeft zijn schade becijferd op een bedrag tussen de vijf en acht ton. Boeing weigert te betalen. “Voor dit soort mensen moet je oppassen”, zegt hij, wijzend op het logo van Boeings advocatenkantoor. “Ze spelen het keihard. Ze proberen voortdurend de procedures te vertragen en rakelen allerlei dingen uit mijn verleden op, dat ik na mijn scheiding een tijdje minder heb gewerkt.” In juli doet de rechter definitief uitspraak over de claim van De Haan. Dat hoopt hij, althans.

Overheden, verzekeraars en hulporganisaties

De ramp in Enschede heeft vierhonderd huizen totaal verwoest en duizend zwaar beschadigd. Wegen, gasleidingen en telefoonkabels moeten opnieuw worden aangelegd. Deskundigen praten nu al over een schade van een half miljard. De vraag wie daarvoor gaat opdraaien, was deze week onderwerp van gesprek tussen verzekeraars, de rijksoverheid, de provincie, de gemeente en particuliere hulporganisaties. In een brief aan de Tweede Kamer zette de minister van Binnenlandse Zaken, Klaas de Vries, dinsdag uiteen dat een groot deel van de schade voor particulieren en bedrijven onder de dekking van inboedel- en opstalverzekeringen valt. Ook autobezitters met een cascopolis kunnen hun verzekering aanspreken. Medische kosten komen voor rekening van de ziektekostenverzekeraars. De wet tegemoetkoming schade bij rampen en zware ongevallen (WTS) blijkt opvallend genoeg niet van toepassing. Alleen schade die níet verzekerbaar is, komt in aanmerking voor een tegemoetkoming. Inwoners van de rampwijk die niet of onvoldoende verzekerd waren, zijn aangewezen op particuliere hulporganisaties als het Nationaal Rampenfonds, zo blijkt uit de brief. Wel heeft de regering wat extra geld gestort in het fonds voor bijzondere bijstand van de gemeente. De Stichting Nationaal Rampenfonds heeft een gironummer opengesteld. De inzameling wordt gecoördineerd door het Rode Kruis, een van de vier hulporganisaties die deelnemen in het fonds. Behalve particulieren en hulporganisaties storten ook diverse gemeenten en provincies geld. Of ook het Rijk bijdraagt, is nog niet bekend. Aan slachtoffers van de Bijlmerramp heeft het fonds enkele tienduizenden guldens uitgekeerd. Romano Prodi, voorzitter van de Europese Commissie, die deze week Enschede bezocht, zegde bijdragen toe uit de Europese Structuurfondsen. Dat geld gaat niet direct naar particulieren, maar kan bij de wederopbouw van de wijk worden gebruikt. Een groot deel van de rekening komt terecht bij S.E. Fireworks en zijn verzekeraar. Maar daarover schrijft De Vries niets. Hoewel duidelijk is dat het bedrijf voor de schade kan opdraaien, wil hij niet op de juridische procedures vooruitlopen. Bovendien beseft hij dat ook de gemeente en andere overheidsinstellingen aansprakelijk gesteld kunnen worden. Auteur(s): Wouter van Bergen, René Bogaarts BRON : FEM De Week , jaargang 3 , nummer 21 , datum 20-5-2000